خبرنگاران پاندمی کرونا و مسئولیت شهروندان

به گزارش زنگ قلاب بافی، تهران - خبرنگاران - به راستی ادای تکالیف اجتماعی از سوی سایر شهروندان در مقابل مجاهدت کم نظیرِ سفیران سلامت تا چه حد می تواند به توفیق کادر درمان در مقابله با همه گیری و کنترل کرونا، مساعدت ورزد و نقش دولت، در ایجاد قانع کردن عمومی نسبت به پذیرش مسئولیت در این خصوص چیست؟

خبرنگاران پاندمی کرونا و مسئولیت شهروندان

پاندمی کرونا در دنیا همچنان یکه تازی می نماید و به رغم برنامه ها و اقدامات پیشگیرانه و درمان محورِ ملی و بین المللی، امواج سهمگین این تهاجم ویروسی، کماکان فروکش ننموده است.

در میان حوزه های مختلف متأثر از شیوع ویروس کرونا در دنیا که علاوه بر بهداشت و سلامت، مرزهای اقتصاد، حقوق، سیاست و فرهنگ را در نوردیده، ساحت حقوقی و به طور خاص، حقوق شهروندی از حساسیت مضاعفی برخوردار شده است؛ آنطور که روبروه کارآمد در این زمینه، می تواند ضامنِ برون رفت جوامع انسانی از این بحران با تحمل خسارت و هزینه کردِ کمتر باشد.

با وجود این، در بسیاری از نظام های ملی، نوعی نوسان و ناهمگونی در کنش و واکنش دولت ها و شهروندان در فاز حقوق شهروندی مشاهده می شود که خود نیازمند ژرف اندیشی و آسیب شناختی و اقدامات فوری و آگاهانه، است.

در کشور ما، تا کنون صحنه های بی بدیلی از مجاهدت کم نظیرِ سفیران سلامت رقم خورده و تا حدی نقایص رفتاری و مسائل زیرساختی را که می توانست منجر به وخامت شرایط همه گیری در جامعه شود، پزشکان و پرستارانِ مسئولیت پذیر با همتی مضاعف به دوش کشیده اند.

شاید کمترین بُعد وظیفه مداری برخاسته از حقوق شهروندی که دستخوش نوسان بوده، مسئولیت پذیری و کوشش بی وقفه عناصر خدوم نظام سلامت و درمان کشور است که با جانفشانی و کوشش مستمر و خستگی ناپذیر خود، در برابر هجمه های متوالی و بی امان پاندمی در ماه های اخیر، مقاومتی جانانه نشان داده اند.

بدیهی است که حقوق شهروندی، مفهومی دو چهره و اختلاطی از حق و تکلیف است. به دیگر سخن، واقعیت حقوق شهروندی واگویه مسئولیت پذیری در عین برخورداری است. این، حد فاصل و ممتاز ماهوی در مؤلفه های حقوق بشر و حقوق شهروندی به شمار می رود.

در حالی که در حقوق بشر تکیه بر حقوق طبیعی و بنیادین بشری و دریافت برابر آن برای فرد فرد انسان ها است، در حقوق شهروندی، نقش کلیدی افراد در تحقق اهداف نظام مدنی تغلیظ می شود و به گونه ای، مفهوم متناظر مسئولیت و حق در هم آمیخته می شود.

هم افزایی میان حق و تکلیف در نظام حقوق شهروندی تا حد بسیاری انعکاس نحوه رفتار حکومت ها و دولت ها و تعامل زایی با شهروندان، است.

این درست است که فرهنگ شهروندی اساساً نیازمند اقدامات نرم افزاری و نهادینه سازی در بستر زمان است؛ اما در شرایط اضطراری که اقدامات عاجل برای پاسداری از حقوق بنیادین بشری یعنی حق بر حیات و حق بر سلامت نیاز باشد، دولت باید نقش فعال تری در تهییج، ترغیب و حتی اجبارِ شهروندان خاطی در خصوص پایبندی به وظایف خود، ایفا کند.

در زمان حاضر که شیوع کرونا شرایطی شبه جنگی را در کشور موجب شده است، بی توجهی به تکالیف بهداشتی و رعایت موازین پیشگیرانه از سوی بخشی از مردم، کوشش های ملی و به ویژه فداکاری پرسنل سلامت کشور را خنثی می نماید و تداوم شرایط بحرانی را موجب می شود.

این در حالی است که شهروندان به مثابه مسافران کشتی، با مقصد و سرنوشت و منافع مشترک هستند بنابراین هیچ کس حق ندارد به بهانه حق فردی و حریم شخصی، حقوق و سلامت و امنیت دیگران را به مخاطره اندازد و کشتی نجات شهروندان را سوراخ و در مسلخ امیال خود ذبح کند.

مشارکت به مثابه مهمترین مولفه حقوق شهروندی که عرصه پیوند و تظاهر حق و تکلیف است، جزو جدایی ناپذیر سعادت جامعه بشری به شمار می رود، بنابراین هر گونه اقدام سلبی در فرایند مشارکت اجتماعی و بی مبالاتی و بی توجهی نسبت به پروتکل های بهداشتی که سرنوشت سایرین و حق آنان نسبت به حیات و سلامت را با تهدید روبرو میکند، بر اساس منطق حقوقی، نیازمند واکنش قاطع و موثر و البته، قانونمند، موقت و متناسب است و این مهم دقیقا به مثابه تحقق حقوق شهروندی است.

در حقیقت، در پرتو پاندمی کرونا، حق بر حیات و حق بر سلامت شهروندان، الزاماتی را برای دولت نسبت به اقدامات سریع، موثر و مستمر ایجاد نموده است که متناظراً افزایش مشروعِ اختیارات دولت را در جهت مقابله با کرونا و ایجاد محدودیت ها، مقررات منع آمد و شد، قرنطینه و فراتر از آن، معین مجازات های سخت با خاصیت پیشگیرانه، برای ناقضان قوانین، موجب شده است که با رعایت اصول تناسب، عدم تعبیض و موقتی بودن و نیز ابتنای بر صراحت قانونی، ضمن ارتفاعِ نگرانی ها از حیث تحدید حقوق بشریِ شهروندان نظیر حق آزادی، حق امنیت، حفظ حریم شخصی و منع تعرض به افراد و بازداشت آنان، می تواند بارویکردی متوازن، سدی در مقابل اقدامات واگرایانه و تهدیدجویانه از سوی افراد خاطی در جامعه ایجاد کند.

امید است که دولت، با تدبیر خود و ضمن جلب هم افزایی سایر دستگاه ها و نهادها، نسبت به همراهی با نظام سلامت کشور که در حال حاضر زیر فشار بسیار سنگینی واقع شده است و شکست آن می تواند فاجعه ای انسانی در مقیاسی وسیع را در کشور موجب شود، به تدوین برنامه¬های کارآ به ویژه به وسیله تشدید اقدامات قهری و بازداردنده در رابطه با متخلفین از موازین ابلاغی بهداشتی، و از آن مهمتر، اهتمام در اجرای آن، توجه بیشتری مبذول دارد.

و در این میان باید در همراهی و همگامی با سفیران سلامت دستان پر مهر و شفابخش آنان را بوسید و بر شهدایشان درود فرست که در دفاع از سلامت مردم جان برکف آسمانی شدند و از هیچ کمکی به بیماران خود دریغ نورزیدند.

** دستیار حقوق شهروندی و معاون حقوق بشر و امور بین الملل وزیر دادگستری

منبع: ایرنا
انتشار: 18 آذر 1399 بروزرسانی: 18 آذر 1399 گردآورنده: crochetschool.ir شناسه مطلب: 718

به "خبرنگاران پاندمی کرونا و مسئولیت شهروندان" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "خبرنگاران پاندمی کرونا و مسئولیت شهروندان"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید