تلسکوپ جیمز وب حلقه های تماشایی اورانوس را آشکار کرد - زنگ قلاب بافی

اورانوس از سیاراتی است که فقط با ابزار نجومی مانند دوربین دوچشمی قوی و تلسکوپ امکان رصد آن هست اما حتی در برترین تصاویر زمینی هم همه حلقه های آن این طور که تلسکوپ فضایی جیمز وب به تصویر کشیده است، دیده نمی شوند. طبق اعلام اسپیس، مشاهدات نو که در 6 فوریه (17 بهمن 1401) اجرا شده است، در ادامه عکس خیره کننده مشابهی است که جیمز وب به تازگی از دیگر غول یخی منظومه شمسی، یعنی نپتون گرفته است.

تصویر نو اورانوس 11 حلقه از 13 حلقه شناخته شده این سیاره را نشان می دهد که بعضی از آن ها به قدری درخشان هستند که تا حدودی متصل به هم دیده می شوند. با این حال، چیزی که واقعا اخترشناسان را شگفت زده خواهد نمود، این واقعیت است که ابزار دوربین فروسرخ نزدیک (NIRCam) جیمز وب، به میزان ای حساس است که درونی ترین حلقه های غبارآلود اورانوس را ثبت نموده است.

این حلقه های بسیار محو، تا کنون تنها به وسیله دو چشم نجومی دیگر مشاهده شده اند: چشم های فضاپیمای وویجر 2 که در سال 1986 میلادی از کنار اورانوس عبور کرد و به وسیله اپتیک تطبیقی پیشرفته رصدخانه کک که به تازگی اجرا شده است.

هنگامی که وویجر 2 در طول پرواز خود در سال 1986 از اورانوس تصویربرداری کرد، این سیاره را فقط کمی بیشتر از یک سنگ مرمر آبی بدون تحرک دید که ویژگی های خاصی نداشت. این عکس نو جیمز وب اما اختلافی چشمگیر با آن دارد و دنیایی پویا و در حال تغییر را به نمایش می گذارد.

این تصویر با ترکیب داده های دو فیلتر ساخته شده است که به ترتیب با رنگ های آبی و نارنجی دیده می شوند. این تصویر رنگی، سیال یخی متراکم شامل آب، متان و آمونیاک را در بالای یک هسته سنگی کوچک نشان می دهد که اورانوس را که شبیه یک گلوله برفی آبی روشن است، تشکیل می دهد.

اورانوس مداری منحصربه فرد در منظومه شمسی دارد و محور چرخش به دور خودش، تقریبا با زاویه 90 درجه نسبت به صفحه مدارش به دور خورشید کج شده است. این شیب زیاد باعث می گردد که اورانوس فصل های بسیار شدیدی را تجربه کند، به طوری که هر یک از قطب ها سال ها در معرض تابش نور خورشید ثابت قرار می گیرد و سپس برای مدتی به همان میزان در تاریکی فرو می رود.

هم اکنون در قطب شمال اورانوس بهار است و این را می توان در تصویر نو هم مشاهده کرد. در حالی که سمت راست سیاره، به وسیله کلاهک یخی قطب شمال خود که رو به خورشید است، روشن شده است. این نخستین باری است که دانشمندان این جنبه از کلاهک قطبی اورانوس را می بینند و حتی در تصاویر پیشرفته ثبت شده به وسیله رصدخانه کک هم این ویژگی ها دیده نمی گردد.

در لبه کلاهک قطبی، یک ابر درخشان با بعضی عوارض قابل مشاهده گسترده تر و کم نظیرتر واقع شده است. دومین ابر بسیار درخشان هم در سمت چپ اورانوس دیده یم گردد. چنین ابرهایی برای اورانوس معمولی به حساب می آیند و در طول موج های فروسرخ اغلب دیده می شوند. اعضای تیم جیمز وب اعلام کردند که طبق یافته های تئوری، این ابرها به فعالیت طوفان در سراسر غول یخی مرتبط هستند.

پس از گذر از بهار، قطب شمال اورانوس فصل تابستان خود را از سال 2028 میلادی شروع خواهد نمود. قطب جنوب سیاره هم در حال حاضر در سمت تاریک سیاره و خارج از دید جیمز وب و بعلاوه در سمت دور از خورشید و رو به تاریکی فضا واقع شده است.

جیمز وب با این تصویربرداری بعلاوه پیروز شد شش قمر از 27 قمر شناخته شده اورانوس را به تصویر بکشد. این ها درخشان ترین قمرهای سیاره هستند و بقیه به قدری بازتاب نور ضعیفی دارند که در یک نوردهی نسبتا کوتاه 12 دقیقه ای دیده نمی شوند.

لازم به ذکر است تلسکوپ فضایی قدرتمند جیمز وب همچنان به رصد غول یخی دوردست های منظومه شمسی ادامه خواهد داد. به گفته اعضای تیم مأموریت، انتظار می رود نگاه اجمالی وب به دو حلقه غبار بیرونی باز هم کم نورتر، که در سال 2007 به وسیله تلسکوپ فضایی هابل کشف شدند، مقدمه تحقیقات گسترده ای باشد.