چشم انداز تماشایی رودخانه تیسا که سالی یکبار اتفاق می افتد! - زنگ قلاب بافی

یک روزه ها نام یک راسته از زیررده بال داران است. به خاطر اینکه عمر این حشرات بسیار کوتاه است و بعد از اینکه حشره کامل ظاهر شد یک یا دو روز و بیشتر از سه روز زنده نمی مانند به آن ها یک روزه ها می گویند.

این رویداد منحصربه فرد که 3 تا 4 روز طول می کشد را شکوفایی رود تیسا می نامند و جزء مجذوب نماینده ترین پدیده های طبیعی رودخانه های اروپا است. یک روزه های تیسا بزرگترین گونه یک روز ه ها در اروپا هستند که ابعاد آن ها از سر تا دم به 12 سانتیمتر می رسد.

این حشره بیشتر عمرش (3 سال) را به شکل لارو در گل و لای ته رودخانه می گذراند. یک روزه های نر بالغ فقط چند ساعت وقت دارند یک ماده پیدا نمایند و قبل از مرگ با او جفتگیری نمایند. نر ها برای این کار روی رودخانه سُر می خورند و سعی می نمایند یکی از ماده های روی سطح رودخانه را باردار نمایند.

یک روزه های ماده بعد از جفتگیری، برخلاف جریان رودخانه چند کیلومتر پرواز می نمایند و در راه تخم می گذارند. تخم ها تهِ رودخانه می روند و بعد از 45 روز به لارو تبدیل شده و در گل و لای تونل هایی درست می نمایند که در هر فوت مربع آن حدود 400 یک روزه وجود دارد. بعد از سه سال، لارو ها سطح را می شکافند و یک روزه های بالغ ظاهر می گردد. بعد از بلوغ کامل، تنها 3 ساعت تا مرگ فرصت دارند.

باتوجه به اینکه هیچ زمانی برای معاشقه نیست، فراوری مثل معمولا یک عمل جبری است و گاهی تا 20 یک روزه نر همزمان سراغ تنها یک ماده می روند.

از لارو درآمدن همزمان یک روزه ها یکی از دیدنی ترین های طبیعت است، چون به نظر می رسد روی سطح آب می پایکوبیند و در کوشش برای پیداکردن جفت در زمان کمی که دارند، ساحل رودخانه، جاده و سطح اطراف را می پوشانند.

بیشتر یک روز ه ها بعد از جفتگیری فورا می میرند. در انتها پایکوبی یک روزه آن ها، سطح رود تیسا پر از یک روزه های مرده می گردد. در بعضی موارد انبوه یک روزه های مرده جاده ها و پل ها را مسدود می نند و باید با ماشین برف روب آن ها را جمع کرد.

مزایای از لارو درآمدن هماهنگ آن ها بدیهی است: از آنجا که حشرات فقط در مرحله بلوغ می توانند جفتگیری نمایند، شانس پیداکردن جفت به حداکثر می رسد که برای گونه هایی که چنین عمر کوتاهی دارند بسیار اهمیت دارد. علاوه بر این، شکارچیانی مثل خفاش ها و پرندگان از ظهور ناگهانی ابر طعمه شگفت زده می شوند و فقط تعداد کمی از آن ها را می توانند شکار نمایند.

امروزه، رود تیسا در مجارستان و انشعابات آن تنها جای دنیا هستند که می توانید این یک روزه های دم بلند را در آن پیدا کنید. اما یک قرن پیش در رودخانه های کم ارتفاع اروپا زیاد بودند. به گفته کارشناسان، ترکیب آلودگی آب ناشی از صنایع سنگین و طراحی مجدد حاشیه رودخانه، زیستگاه طبیعی لارو یک روزه ها را از بین برد. بعد از بسته شدن کارخانه های کمونیستی در اوایل دهه 1990، آلودگی بسیاری از رودخانه های شرق اروپا کم شد و یک روزه ها به بعضی از آن ها بازگشتند، مثل رودخانه دانوب که در 30 کیلومتری شمال بوداپست قرار گرفته است. اکنون با برداشت تخم ها از تیسا و سپس انتقال آن ها به سایر رودخانه های اروپا برای بازگرداندن یک روزه ها به رودخانه کوشش ها می گردد.

پ