حقایقی شگفت انگیز درباره رادیو که باید بدانید
به گزارش زنگ قلاب بافی، امواج رادیویی موسیقی، مکالمات، تصاویر و داده ها را به طور نامرئی به وسیله هوا و اغلب در مسافت هایی با بیش از میلیون ها کیلومتر منتقل می نمایند و همین انتقال اطلاعات به وسیله هوا ما را در دریایی از آگاهی از هر آنچه در جهان در حال رخ دادن است، غرق نموده است. اگرچه امواج رادیویی برای انسان نامرئی و کاملاً غیرقابل تشخیص هستند، اما جامعه انسانی ما با شناخت این امواج به کلی تغییر نموده است و شاید نکته جالب یا حتی خنده دار این باشد که همه چیز با یک رادیو که سیستمی فوق العاده ساده است، آغاز شده است. رادیو دستگاهی است که فقط از چند قطعه الکترونیکی که حداکثر یک یا دو دلار قیمت دارند، تشکیل شده است به طوری که خود شما هم می توانید آن را به راحتی بسازید. با توجه به همین مساله هم در این مقاله شما را به سمت پاسخ به سوال رادیو چطور کار می نماید؟ می بریم تا با درک سازوکار ساده آن بتوانید از چگونگی کارکرد اغلب سیستم های پیچیده اطراف خود سر در بیاورید.
رادیو گولون مدل 8866BT
305,000
تومان
رادیو مییر مدل M-115BT
737,000
تومان
خرید انواع رادیو از خبرنگاران
مشاهده همهساخت یک رادیوی ساده
همانطور که در مقدمه هم اشاره شد، رادیو می تواند وسیله ای فوق العاده ساده باشد و در اواخر قرن بیستم، این سادگی خود را به شکل آزمایش اولیه ای نشان داد که تقریباً انجام آن برای هر کسی ممکن است. تنها کافیست یک باتری 9 ولتی کاملا شارژ و یک سکه بردارید و به یاری یک رادیو AM که یکی از ایستگاه های محلی را گرفته، آغاز به ساخت فرستنده ای ساده کنید!
برای این کار باتری را نزدیک آنتن نگه دارید و به سرعت با سکه به دو پایانه باتری ضربه بزنید؛ به طوری که در یک لحظه دو پایه باتری را با سکه به هم وصل کنید. با این کار صدای ترق و تروقی از رادیو خواهید شنید که ناشی از اتصال و قطع شدن سکه است. به طور کلی سیستمی از باتری/سکه در این آزمایش یک فرستنده رادیویی است که هیچ چیز مفیدی را مخابره نمی نماید و تنها برای ایجاد اختلال در مسافتی چند سانتی متری طراحی شده است. اما اگر از این صداهای بی نظم بتوانید به عنوان کد مورس بهره ببرید توانسته اید با این دستگاه خام در مسافتی بیش از چندین سانتی متر با رادیویی خود ارتباط برقرار کنید!
ساخت رادیو (کمی) دقیق تر
اگر می خواهید کمی دقیق تر شوید، از یک سوهان فلزی و دو تکه سیم بهره ببرید. یک سوهان را به یک پایه باتری 9 ولتی وصل کنید. سپس بخش دیگر سیم را به پایه دیگر وصل کنید و انتهای آزاد سیم را به سمت بالا و پایین سوهان حرکت دهید. اگر این کار را در تاریکی انجام دهید، می توانید جرقه های بسیار کوچک 9 ولتی را ببینید که در امتداد تیغه سوهان پخش می شوند، زیرا نوک سیم به برجستگی های سوهان برخورد می نماید و دائما متصل و قطع می گردد. حال اگر این سوهان فلزی را نزدیک یک رادیو AM نگه دارید همان صداهای قبل را به شکلی ثابت خواهید شنید.
در روزهای اولیه اختراع رادیو، فرستنده ها که به عنوان کویل های جرقه spark coils نامیده می شدند، جریان پیوسته ای از جرقه ها را در ولتاژهای بسیار بالاتر (مثلاً 20000 ولت) ایجاد می کردند. ولتاژ بالا باعث ایجاد جرقه های بزرگی می شد که می توانست تا مسافت های طولانی ای منتقل گردد. امروزه ساخت فرستنده هایی به این شکل غیرقانونی است زیرا کل طیف رادیویی را دچار اختلال می نماید، اما در روزهای اولیه این فناوری چنین فرستنده هایی بسیار رایج بود زیرا افراد زیادی از امواج رادیویی استفاده نمی کردند.
آشنایی با عملکرد فرستنده در رادیو
همانطور که در بخش قبل متوجه شدید انتقال امواج به شکل استاتیکی بسیار آسان است، اما ضروری است بدانید که امروزه همه رادیوها از امواج سینوسی پیوسته برای انتقال اطلاعات (صوتی، تصویری، داده) استفاده می نمایند. علت این مساله در این است که امروزه افراد و دستگاه های مختلفی وجود دارند که به صورت همزمان از امواج رادیویی استفاده می نمایند.
اگر راهی برای تماشا این امواج وحود داشت شاهد این خواهید بود که در حال حاضر به معنای واقعی کلمه هزاران موج مختلف رادیویی (به شکل امواج سینوسی) در اطراف ما وجود دارد. بنابراین استفاده از امواج سینوسی به ما این امکان را می دهد که هر سیگنال رادیویی ، از فرکانس موج سینوسی متفاوتی استفاده کند، به این ترتیب امواج با یکدیگر تداخل پیدا نمی نمایند و از هم جدا می شوند.
به طور کلی هر رادیو از دو بخش تشکیل شده است:
- فرستنده (The transmitter)
- گیرنده (The receiver)
به همین دلیل کار فرستنده این است که نوعی پیغام را می گیرد (می تواند صدای یک نفر، تصاویر تلویزیون، داده های مودم یا هر چیز دیگری باشد) و آن را روی یک موج سینوسی رمزگذاری و سپس با امواج رادیویی ارسال می نماید. از طرفی گیرنده امواج رادیویی را دریافت و پیغام را از موج سینوسی استخراج و رمزگشایی می نماید. به یاد داشته باشید که هم فرستنده و هم گیرنده هر دو از آنتن برای ارسال و دریافت سیگنال های رادیویی استفاده می نمایند.
خازن الکترولیت 16 ولت 1000 میکرو فاراد کد 111 بسته 5 عددی
46 %
20,800
11,160 تومان
مشاهده و خرید
ساخت فرستنده ای ساده
به منظور درک کارکرد فرستنده رادیویی می توانید کار خود را با یک باتری و یک تکه سیم ساده آغاز کنید. همانطور که احتمالا می دانید اگر سیمی را بین دو پایانه باتری وصل کنید، یک جریان الکتریکی (جریانی از الکترون ها) به وسیله سیم ارسال می شوند. الکترون های متحرک یک میدان مغناطیسی در اطراف سیم ایجاد می نمایند و حتما در جریان هستید که این میدان به میزان ای قوی است که بر عقربه قطب نما تأثیر می گذارد. حال فرض کنید که سیم دیگری را برداشته اید و آن را موازی با سیم باتری اما چندین سانتی متر (مثلا 5 سانتی متر) دورتر از آن قرار داده اید. در همین حین اگر یک ولت متر بسیار حساس را به سیم وصل کنید، موارد زیر را شاهد خواهید بود:
هر بار که سیم اول را به باتری وصل یا از آن جدا می کنید، ولتاژ و جریان بسیار کمی را در سیم دوم که به فاصله ای از اولی قرار گرفته است، احساس می کنید. بنابراین با توجه به چیزی که مشاهده می گردد می توان عنوان نمود که هر میدان مغناطیسی در حال تغییر می تواند یک میدان الکتریکی را در یک رسانای دیگر القا کند!
- باتری در سیم اول جریانی از الکترون ها را به راه می اندازد.
- الکترون های متحرک یک میدان مغناطیسی در اطراف سیم ایجاد می نمایند.
- میدان مغناطیسی در سیم دوم القا می گردد.
- هر زمان که میدان مغناطیسی سیم اول تغییر کند، الکترون ها در سیم دوم آغاز به جریان می نمایند و میدان الکتریکی می سازند.
نکته مهمی که باید به آن توجه کنید این است که الکترون ها در سیم دوم فقط زمانی که باتری را وصل یا جدا می کنید جریان می یابد. درواقع میدان مغناطیسی در حالت ثابت عاملی برای جریان الکترون ها در سیم نیست، مگر اینکه میدان مغناطیسی با حرکت شما دائما در حال تغییر باشد. اتصال و قطع باتری باعث تغییر میدان مغناطیسی می گردد (اتصال باتری به سیم باعث ایجاد میدان مغناطیسی و در عین حال قطع سیم باعث فروپاشی میدان می گردد)، بنابراین الکترون ها در سیم دوم جریان می یابند.
فرستنده ساده خود را بسازید
برای ساخت یک فرستنده رادیویی ساده، کاری که باید انجام دهید این است که جریان الکتریکی ای با تغییر سریع در یک سیم ایجاد کنید. شما می توانید این کار را با اتصال و جدا کردن سریع باتری انجام دهید، با این کار جریان الکتریکی ای دائما متغیری در سیم ایجاد می گردد و شکل یک موج پیوسته متغیر (یک موج سینوسی) به خود می گیرد.
درواقع با ایجاد یک موج سینوسی و عبور آن به وسیله یک سیم، یک فرستنده رادیویی ساده ساخته اید. ایجاد یک موج سینوسی تنها با چند قطعه الکترونیکی بسیار آسان است، تنها چیزی که ضروری است این است که از یک خازن و یک سلف بهره ببرید و با استفاده از چند ترانزیستور موج را به شکل یک سیگنال قدرتمند تقویت کنید؛ سپس با ارسال آن سیگنال به آنتن، می توانید موج سینوسی را به فضا منتقل کنید.
انتقال اطلاعات با موج های سینوسی در رادیو
اگر یک موج سینوسی و فرستنده ای دارید که امواج را با آنتن به فضا منتقل می نماید، شما عملا یک ایستگاه رادیویی ساخته اید، تنها مشکل این است که موج سینوسی شما حاوی هیچ اطلاعاتی نیست. به همین دلیل شما باید موج سینوسی را به نحوی مدوله modulate کنید تا اطلاعات روی آن رمزگذاری گردد. به طور کلی سه روش متداول برای مدوله کردن موج سینوسی وجود دارد که شامل موارد زیر است:
- مدولاسیون پالس (Pulse Modulation): در این روش که امروزه دیگر رایج نیست، موج سینوسی به سادگی روشن و خاموش می گردد و به عنوان راه حلی ساده برای ارسال کد مورس در نظر گرفته می گردد.
- مدولاسیون دامنه (Amplitude Modulation): این روش به منظور مدوله کردن اصوات در ایستگاه های رادیویی و سیگنال های تصویری تلویزیون استفاده می گردد. در این روش دامنه موج سینوسی (ولتاژ قله به قله آن) تغییر می نماید.
- مدولاسیون فرکانس (Frequency Modulation): ایستگاه های رادیویی FM و صدها فناوری بی سیم دیگر با استفاده از مدولاسیون فرکانس رمزگذاری می شوند. در این روش فرکانس موج سینوسی فرستنده بر اساس سیگنال اطلاعات به میزان کمی تغییر می نماید.
هنگامی که بتوانید یک موج سینوسی را با اطلاعات مدوله کردید، می توانید اطلاعات سوار شده بر موج را منتقل کنید!
ماژول آمپلی فایر استربو مدل PAM8403
15,500 تومان
مشاهده و خرید
آشنایی با عملکرد گیرنده در رادیو
به طور کلی گیرنده رادیویی به آنتنی احتیاج دارد که بتواند امواج رادیویی فرستنده را با توجه به فرکانسی که شما مدنظر دارید، از هوا استخراج کند. در حالت کلی آنتن رادیویی یک سیم فلزی است که به علت ماهیت فلزی ای که دارد می تواند با امواج رادیویی تعامل کند. جالب است بدانید که میزان یک آنتن رادیویی بهینه به فرکانس سیگنالی که در کوشش برای ارسال یا دریافت آن است مربوط می گردد. درواقع علت این رابطه به سرعت نور و مسافتی که الکترون ها طی می نمایند، وابسته است.
از طرفی گیرنده رادیویی به یک تیونر یا نواگر tuner هم احتیاج دارد تا از بین هزاران موج سینوسی که دریافت می نماید، موج سینوسی مدنظر شما را جدا کند. درواقع با تنظیم فرکانس رادیو، شما در حال استفاده از تیونر برای یافتن موج سینوسی ایستگاه مورد علاقه خود هستید! تیونرها می توانند در یک فرکانس خاص طنین انداز شوند و آن را تقویت (با استفاده از یک تشدید نماینده همراه با خازن و یک سلف) نمایند در حالی که تمام فرکانس های دیگر موجود در هوا را نادیده می گیرد. اما گیرنده چطور صدای خواننده ایستگاه را از موج سینوسی بیرون می کشد؟
این کار به وسیله بخشی از رادیو به نام دمدولاتور demodulator انجام می گردد. به طور کلی دمدولاتور از یک قطعه الکترونیکی به نام دیود ساخته شده است که اجازه می دهد جریان تنها در یک جهت حرکت کند، در چنین حالتی اطلاعات به شکل جریان الکتریکی از موج سینوسی استخراج می شوند و به وسیله ترانزیستورها تقویت شده و به به یاری اسپیکر به گوش ما می رسند.
ماژول افزاینده ولتاژ پالس ژنراتور کد XH-3251
97,000
تومان
ماژول بلوتوث مدل HW-772
124,530
تومان
خرید انواع قطعات الکتریکی از خبرنگاران
مشاهده همهمنبع: HowStuffWorks
کندوکاو بیشتر
آیا دوران رادیو به سر رسیده است؟
بحث های زیادی در خصوص اینکه آیا دوران رادیوها به سر رسیده است یا نه وجود دارد، اما در حالت کلی پخش نماینده های موسیقی رقابت شدیدی را با رادیوهای سنتی دارند. با این حال، اگر به چیزی شبیه به اسپاتیفای نگاهی بیاندازید متوجه خواهید شد که گویا تنها فرمت رادیو در حال تغییر است و کاربری آن چندان تغییری نکرده است.
آیا با استفاده از کامپیوتر شخصی می توان به رادیو گوش داد؟
به طور کلی این امکان وجود دارد که با استفاده از کامپیوتر شخصی به رادیو گوش کنید، اگرچه این قابلیت به وسیله اتصال به اینترنت مقدور است. شما می توانید ایستگاه های مختلف را بر اساس شهر، استان یا کشور به وسیله آدرس www.radio-locator.com جستجو کنید.
چرا امواج رادیویی قابلیت عبور از دیوار را دارند ولی نور این امکان را ندارد؟
امواج رادیویی از نقطه نظر طول موج، بسیار بزرگتر (در یک بازه میلی متری تا کیلومتری) از امواج نور هستند. درواقع از آنجایی که امواج رادیویی بزرگتر از میزان اتم های دیوار هستند، می توانند به راحتی از آن عبور نمایند، در حالی که نور موجی با طول موج بسیار کم (700-400 نانومتر) است، بنابراین نمی تواند از دیوار عبور کند.
منبع: دیجیکالا مگ