خطوط ویژه موتورسیکلت در حد ایده است ، آخرین جزئیات از این طرح ، خطوط ویژه موتورسیکلت ها در چه کشورهایی اجرا می گردد؟ - زنگ قلاب بافی

خبرنگاران- لیلا شریف: خط ویژه موتورسیکلت موضوعی است که چندی پیش از سوی مجتبی شفیعی مدیرعامل سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران مطرح شده بود، براساس گفته او شورای ترافیک خط ویژه موتورسیکلت را در خیابان مولوی پیش بینی نموده است و به این ترتیب 2.5 متر از عرض خیابان به این امر اختصاص پیدا می نماید.

هر چند طرح این موضوع موجب شد تا بسیاری گمان نمایند که قرار است به زودی خط ویژه موتورسیکلت ها در تهران قد علم نمایند اما علی نادران سرپرست معاونت مطالعات سازمان حمل و نقل و ترافیک تأکید دارد که این موضوع در حد ایده است و برای به نتیجه رسیدن مطالعات نیازمند بازه زمانی 6 ماه هستیم.

* ایجاد خط ویژه موتورسیکلت در تهران در چه مرحله ای واقع شده است؟

قرار بود که مطالعات اولیه ای انجام و نقش خطوط ویژه موتورسیکلت در شبکه حمل و نقل مورد آنالیز قرار بگیرد. در جلسه شورای حمل و نقل و ترافیک شهر تهران، تصمیم گرفته شد تا مطالعات جدی در این رابطه انجام گردد.

*آیا خیابان خاصی در این رابطه تعیین شده است؟

هنوز خیابان خاصی در این رابطه تعیین نشده است. در حال حاضر بحث بر سر امکان پذیر بودن ایجاد خطوط ویژه موتورسیکلت است. از آنجایی که هنوز موتورسیکلت به عنوان یک وسیله نقلیه از جایگاه قانونی برخوردار نیست، هویت آنها شناسایی نشده است و اعمال مقررات به شکل کامل بر آنها میسر نیست، به احتمال زیاد ایجاد خط ویژه یا محدودیت تردد برای این وسیله نقلیه، موکول به زمانی گردد که هویت بخشی به موتورسیکلت به عنوان یک وسیله نقلیه عملیاتی شده باشد.

*بنابراین به این زودی خط ویژه موتورسیکلت در شهر ایجاد نخواهد شد؟

بله! فرآیند این کار یک میزان طولانی و هنوز در مرحله مطالعاتی است.

*این ایده از کجا به دست آمده است؟ کدام کشورها از خطوط ویژه موتورسیکلت استفاده می نمایند؟

مسئله خط ویژه در جایی ایجاد می گردد که یک سیستم حمل و نقل اولویت پیدا کند یا ضروری است یک سیستم با توجه به ویژگی هایش از سایر سیستم های حمل و نقل جدا گردد به عنوان مثال ما خط ویژه عابر پیاده، دوچرخه و اتوبوس داریم.

موتورسیکلت در کشورهای آسیای جنوب شرقی به عنوان یک وسیله نقلیه پرطرفدار و خطرناک شناخته می گردد. در کشورهای آسیای جنوب شرقی این وسیله را با خطوط ویژه از سایر وسایل نقلیه جدا کردند تا آسیب به سایر وسایل نقلیه کاهش پیدا کند و امنیت سیستم حمل و نقل حفظ گردد.

ناگفته نماند در کشورهای اروپایی که حجم موتورسیکلت کم است از شیوه های دیگر برای کنترل شرایط استفاده می گردد، موتور سیکلت می تواند با جریان ترافیک حرکت کند یا حتی در بعضی از شهرها مانند لندن اجازه داده می گردد که این وسیله نقلیه در خطوط ویژه اتوبوس عبور کند. حجم موتورسیکلت در لندن بسیار کم است و برای محافظت از راکبان این وسیله نقلیه، از چنین راهی استفاده می گردد.

*بنابراین این ایده برگرفته از کشورهای آسیای جنوب شرقی است؟

بله.

*با توجه به این شرحات، علت آنالیز این طرح در تهران چیست؟

حجم موتورسیکلت در بعضی از معابر تهران، بسیار بیشتر از خودروی شخصی است، چهارراه سیروس و مولوی در این دسته معابر قرار می گیرند. البته این نکته را باید شرح داد که در گذر زمان محدوده طرح ترافیک ایجاد شد که این طرح ورود خودروهای شخصی را محدود کرد. با وجود این محدودیت، به علت اینکه موتورسیکلت ها هویت تعیینی نداشت، جریمه ای وضع شامل شان نشد و به راحتی وارد محدوده طرح ترافیک شدند. در چنین شرایطی تعداد موتورسیکلت در محدوده مرکزی شهر افزایش پیدا کرد.

برای درمان این تعداد بالای موتورسیکلت به خط ویژه فکر نموده ایم تا از این طریق موتورسیکلت ها را در بعضی معابر محدود کنیم. در کنار تمام این شرحات باید تأکید کرد که ما نیازمند هویت بخشی به موتورسیکلت هستیم تا از طریق اعمال قانون به صورت ریشه ای مشکل را حل کنیم و موتورسیکلت کمتری به صورت اتوماتیک وارد طرح ترافیک گردد.

*هویت بخشی به چه شکل اتفاق خواهد افتاد؟

همانطور که خودرو پلاک دارد و دوربین ها می توانند آنها را جریمه نمایند، موتور نیز باید قابلیت شناسایی داشته باشد تا موتور سیکلت از طریق نقلیه تحت نظارت پلیس تغییر ماهیت دهد.

*مشکل اصلی این است که موتورها به شیوه های مختلف پلاک خود را می پوشانند و امکان نظارت بر آنها وجود ندارد و طرح هایی مانند موتوریار نیز چندان بازدارنده نبوده اند. آیا در این طرح ها به عوامل بازدارنده نیز توجه شده است؟

بخشی از این موضوع که قوانین موجود بازدارندگی ندارند، مربوط به بحث عدم هویت موتورسیکلت ها است و بسیاری از راکبان موتورسیکلت، مالک این وسیله نقلیه نیستند. از سوی دیگر تعداد دفعاتی که پلیس، موتورسوارهای متخلف را جلب می نماید، بسیار کم است. به همین خاطر توجه جدی به بحث هویت بخشی موتورسیکلت ها ضروری است. ساز و کار این خواسته از طریق فراجا باید انجام گردد تا اگر موتورسیکلت تخلفی کند، مالک وسیله نقلیه به سرعت شناسایی و با او برخورد گردد.

*در حال حاضر که مالک بسیاری از موتورها تعیین هستند اما از طریق پوشاندن پلاک قانون را دور می زنند و این مانع از ثبت تخلف می گردد.

حرف شما درست است اما براساس آمار متوجه شده ایم که موتورسیکلت های دارای مالک تعیین بسیار کمتر از مالک غیرتعیین هستند.

*اگر این طرح به مرحله اجرا برسد، بیشتر کدام منطقه ها مورد نظر خواهند بود؟

فعلا برنامه ای وجود ندارد اما اگر روزی بخواهد این طرح ایجاد گردد، بدون شک منطقه های که موتورها بیشتر خطرساز هستند، مدنظر خواهد گرفت.

*مانند چهارراه سیروس و حوالی بازار؟

قطعیت وجود ندارد، چرا که بحث ایجاد جذابیت برای موتورسیکلت ها هم مطرح است.

* در رابطه با این طرح، منتقدانی نیز وجود دارند که اجرایی شدن چنین طرحی را به عنوان مجوزی برای افزایش موتورسیکلت یاد می نمایند.

این موضوع بسیار پیچیده است، چرا که اجرای این طرح می تواند همانطور که محدودیت ایجاد می نماید، موجب جذابیت گردد و تعداد موتوری ها افزایش دهد. به همین علت تصمیم گیری در این موضوع سخت است و حتی ممکن است در نهایت به این نتیجه برسیم که در منطقه ها پرتراکم موتورسیکلت، رفت و آمد این وسیله نقلیه ممنوع گردد. خط ویژه موتورسیکلت مانند یک تیغ دو لبه است و اصرار زیادی برای ایجاد آن نداریم.

*پس چرا خط ویژه موتورسیکلت مولوی مطرح شد؟

بسیاری از طرح ها به عنوان گزینه مطرح می شوند و مولوی به عنوان نقطه آزمایشی مطرح شد تا بدانیم این طرح اثر مثبت دارد یا منفی.

*بنابراین پایلوت این طرح در مولوی نیز هنوز اجرا نمی گردد؟

بله! برنامه ای برای اجرای آن مطرح نیست، در شورای حمل و نقل ترافیک تهران مقرر شد تا هیچ برنامه ای تا به انتها رسیدن ارزیابی های آزمایشی اجرا نگردد.

* تنها در حد ایده است؟

بله، مطالعه این ایده زمان زیادی می خواهد و حداقل 6 سه ماه برای به انتها رسیدن مطالعه ها زمان ضروری است.