کمپوست چیست و چه کاربردی در صنعت چاپ و بسته بندی داره؟ - زنگ قلاب بافی

کمپوست چیست؟

کمپوست کردن نه فقط یک کار باغبانی است، بلکه راهی مؤثر برای کاهش زباله، کاهش آلودگی، کاهش انتشار گازهای گلخانه ای و یاری به سلامت خاک و محیط زیست است. کمپوست در واقع تجزیه و بازیافت بقایای آلی مثل پوست میوه و سبزی، برگ درختان و زباله های گیاهی است که در نهایت به یک ماده شبیه خاک تیره و غنی تبدیل می گردد و به آن طلای سیاه هم می گویند. این ماده سرشار از مواد غذایی مورد احتیاج گیاهان است و می تواند در باغچه، گلدان، کشاورزی و فضای سبز استفاده گردد.

در طبیعت همه چیز دیر یا زود تجزیه می گردد، اما در فرایند کمپوست سازی، شرایطی فراهم می گردد که باکتری ها، قارچ ها و جانداران ریز تجزیه نماینده (مثل کرم ها) سریع تر و مؤثرتر کار نمایند. با این کار، بخش بزرگی از زباله های آلی به جای رفتن به سطل زباله، به خوراک خاک و گیاه تبدیل می گردد.

چرا کمپوست مهم است؟

کاهش حجم زباله: بخش قابل توجهی از زباله های خانگی از خوراکی ها و ضایعات باغچه تشکیل شده و با کمپوست کردن می توان این سهم را از مسیر دفن در خاک یا سوزاندن خارج کرد.

کاهش انتشار متان: زمانی که مواد آلی در محل دفن زباله بدون اکسیژن تجزیه می شوند، گاز متان فراوری می نمایند که یک گاز گلخانه ای بسیار قوی است؛ کمپوست کردن در حضور اکسیژن جلوی این مسئله را می گیرد.

بهبود سلامت خاک: کمپوست ظرفیت نگهداری آب، حاصلخیزی و مقاومت خاک در برابر فرسایش را افزایش می دهد و می تواند جایگزین بخشی از کودهای شیمیایی گردد.

صرفه جویی در آب و هزینه: خاک غنی از مواد آلی آب را بهتر نگه می دارد، بنابراین برای آبیاری به آب کمتری احتیاج است و در مقیاس مزرعه، هزینه ها کاهش می یابد.

انواع روش های خانگی

کمپوست سازی در خانه می تواند ساده یا پیشرفته باشد و بسته به فضای شما (حیاط، بالکن، داخل آپارتمان)، نوع و حجم زباله آلی و وقتی که دارید، روش مناسب انتخاب می گردد.

سه گروه اصلی که در این مطلب روی آن ها تأکید شده است:

کمپوست سرد (غیبرطرفال): کار کم، سرعت پایین، مناسب کسانی که عجله ندارند و حجم کمی ضایعات دارند.

کمپوست گرم (فعال): احتیاج به مدیریت نسبت مواد، هوا و رطوبت دارد اما در چند هفته تا چند ماه به نتیجه می رسد و دمای بالای آن بسیاری از عوامل بیماری زا و بذر علف های هرز را از بین می برد.

ورمی کمپوست (کرم کمپوست): مناسب فضاهای کوچک و حتی داخل خانه، با استفاده از کرم های مخصوص که پسماندهای گیاهی را به کود بسیار غنی و تقریباً بدون بو تبدیل می نمایند.

مواد لازم برای یک توده کمپوست سالم

برای اینکه فرایند تجزیه به خوبی پیش برود، به چهار عامل اصلی احتیاج است: نیتروژن، کربن، هوا و آب.

بخش سبز (منبع نیتروژن): مثل تفاله قهوه، به جامانده میوه و سبزی تازه، چمن تازه و دیگر مواد مرطوب؛ این ها رشد و تکثیر میکروب ها را سرعت می دهند.

بخش قهوه ای (منبع کربن): مثل برگ خشک، شاخه و چوب خرد شده، مقوا و کاغذ خرد شده؛ این مواد غذای پایدار برای میکروب ها هستند و به کنترل بو و رطوبت یاری می نمایند.

قاعده ساده: برای هر یک قسمت مواد سبز، حدود دو تا چهار قسمت مواد قهوه ای اضافه کنید تا تعادل نسبی برقرار گردد.

هوا و آب هم بسیار مهم اند؛ توده کمپوست باید شبیه یک اسفنج نیمه خشک باشد و با زیر و رو کردن منظم یا استفاده از طراحی مناسب، اکسیژن کافی به آن برسد تا فرایند هوازی و بدون بوی نامطبوع انجام گردد.

نکات عملی در اجرا

اندازه و مکان: یک توده یا سطل با حجم تقریبی مکعب 90 سانتی متری برای رسیدن به دمای مناسب توصیه می گردد و بهتر است در جایی نسبتاً سایه و خشک قرار بگیرد.

مخلوط کردن: خرد کردن قطعات بزرگ و زیر و رو کردن دوره ای توده، سرعت تجزیه را بالا می برد و از بوی بد جلوگیری می نماید.

کنترل دما و رطوبت: در روش گرم، دمای حدود 55 تا 60 درجه سانتی گراد نشان دهنده فعالیت شدید میکروارگانیسم ها است و رطوبت باید در حد اسفنج فشرده باقی بماند.

چه چیزهایی را می توان کمپوست کرد؟

تقریباً هر چیزی که منشأ گیاهی دارد و از زمین آمده، قابلیت کمپوست شدن در خانه را دارد؛ از پوست میوه و سبزی، تفاله چای و قهوه تا برگ و چمن و کاغذ خرد شده بدون روکش براق.

در عین حال، در سیستم خانگی بهتر است از کمپوست کردن مواد حیوانی مثل گوشت، استخوان، لبنیات، چربی و به جای مانده غذای پخته سنگین خودداری گردد، چون می تواند باعث بوی بد و جذب حشرات و جوندگان گردد و بعلاوه ممکن است بعضی عوامل بیماری زا در آن ها باقی بمانند.

چه چیزهایی را نباید کمپوست کرد؟

فضولات حیوانات خانگی (به خصوص گربه): به علت احتمال وجود انگل ها و باکتری های خطرناک که در شرایط خانگی به سختی از بین می روند.

پلاستیک و مواد مصنوعی: این مواد تجزیه ناپذیرند و نباید وارد چرخه خاک شوند.

کاغذهای رنگی و براق: ممکن است حاوی فلزات سنگین و مواد شیمیایی مضر باشند.

گیاهان بیمار: اگر توده شما به دمای کافی نرسد، بیماری گیاهی ممکن است به وسیله کمپوست به سایر گیاهان منتقل گردد.

اندازه زیاد محصولات حیوانی: گوشت، لبنیات، روغن و غیره که هم بو ایجاد می نمایند و هم ممکن است پاتوژن ها را حفظ نمایند.

روش های مختلف سطل و مخزن

سطل بسته: یک مخزن بسته با کف باز که روی خاک قرار می گیرد، گرما و رطوبت را نگه می دارد و برای فضاهای کوچک مناسب است؛ می توان آن را خرید یا با وسایلی مثل سطل زباله قدیمی، جعبه چوبی یا پلاستیکی و… ساخت، به شرط تهویه کافی و جلوگیری از ورود جوندگان.

سطل یا محوطه باز: دیواره ای ساده (مثلاً توری فلزی) که مواد داخل آن ریخته می گردد؛ برای ضایعات باغچه مناسب تر است و معمولاً حفاظت کمتری در برابر حیوانات دارد.

سطل دوّار (tumbler): مخزنی بسته که روی پایه می چرخد و با چرخاندن آن هوا وارد توده می گردد و فرایند سریع تر می گردد؛ در شرایط ایده آل در چند هفته تا یکی دو ماه کمپوست فراوری می نماید.

روش چاله یا ترانشه (trench)

در این روش، به جای ساختن توده روی زمین، یک گودال یا ترانشه در خاک حفر می کنید، ضایعات آلی را داخل آن می ریزید و با خاک می پوشانید تا کرم ها و میکروارگانیسم های خاک کار خود را انجام دهند.

این روش:

تقریباً بدون بو و از نظر ظاهری نامرئی است و برای مقادیر کم ضایعات پخته (حتی اندازه محدود گوشت و لبنیات) مناسب تر است، چون در عمق خاک از دسترس حیوانات دور می ماند.

بیشتر به عنوان یک بار تغذیه خاک در نقطه تعیین استفاده می گردد و برای کمپوست سازی مداوم، اگر فضای زیادی نداشته باشید، عملیاتی نیست.

ورمی کمپوست (کرم کمپوست)

در ورمی کمپوست از کرم های مخصوص (مثل رد وگلر یا کرم قرمز) در یک سطل یا جعبه با بستر کربنی (کاغذ خرد شده، برگ خشک و…) استفاده می گردد تا پسماندهای گیاهی را به کود بسیار غنی تبدیل نمایند.

این روش برای آپارتمان و داخل خانه قابل اجراست، بوی کمی دارد و اگر درست مدیریت گردد، بعد از چند ماه کود کرمی آماده می گردد.

تغذیه کرم ها باید با پوست و ضایعات میوه و سبزی، نان و غلات، تفاله قهوه و چای انجام گردد و مواد حیوانی، چربی زیاد و تکه های بسیار ضخیم باید حذف شوند.

برطرف مسائل رایج (مثلاً مگس میوه)

• اگر در سطل کمپوست خانگی با مشکل مگس میوه روبه رو شوید، چند راهکار پیشنهاد شده است:
• افزایش لایه های قهوه ای خشک و دفن کردن مواد سبز (پوست میوه و…) زیر آن ها.
• استفاده از تله های مخصوص مگس میوه در داخل خانه.
• جوشاندن بخشی از ضایعات غذایی قبل از افزودن به سطل برای کاهش جذابیت آن برای حشرات.

تشخیص آمادگی کمپوست و نحوه استفاده

کمپوست آماده معمولاً: بافتی ریز و crumbly دارد، بوی خاک مرطوب جنگل می دهد، رنگ آن تیره است، دیگر تکه های قابل تشخیص زباله در آن دیده نمی گردد و دمای آن به دمای محیط نزدیک شده است.

بعد از رسیدن به این مرحله می توان از کمپوست به شکل های مختلف استفاده کرد:

• به عنوان مالچ روی سطح خاک گلدان و باغچه
• ترکیب با خاک گلدان
• اختلاط با بستر کاشت سبزی و گل
• پخش روی چمن و دور درختان میوه

کاربرد صنعتی کمپوست در سه حوزه کاغذ، چاپ و بسته بندی

در بعضی کشورها، الیاف حاصل از پسماندهای گیاهی کمپوست شده، ضایعات کشاورزی (کاه، باگاس نیشکر، پوسته برنج)، به عنوان منبع سلولزی جایگزین چوب در فراوری کاغذ استفاده می شوند. این کار،وابستگی به قطع درخت را کاهش می دهد، هزینه تأمین خمیر کاغذ را پایین می آورد و ردپای کربن کارخانه را کاهش می دهد.

کمپوست هم در منبع ماده اولیه و هم در انتها عمر محصولات کاغذی و بسته بندی نقش دارد و برای برندهای چاپ و بسته بندی یک ترند مهم سبز است.

استفاده کمپوست در صنعت کاغذ

• کمپوست کردن پسماندهای صنعت کاغذ و خمیر: لجن دی اینکینگ و لجن کارخانجات کاغذسازی (به ویژه کاغذ بازیافتی) را می توان با مواد آلی دیگر مخلوط و کمپوست کرد؛ این کار به عنوان یک راهکار بازیافت و مدیریت پسماند صنعتی پذیرفته شده است.

• کمپوست پذیر بودن محصولات کاغذی: بسیاری از محصولات کاغذی (به خصوص بدون روکش پلاستیکی و فاقد پوشش براق) در انتهای عمر می توانند وارد جریان کمپوست شوند و به جای دفن یا سوزاندن، به خاک برگردند.

• استفاده از پالپ بازیافتی قابل کمپوست: بسته بندی های پالپی (molded pulp) از الیاف بازیافتی کاغذ ساخته می شوند، طول عمر بالایی دارند و در انتها عمر، در تأسیسات کمپوست صنعتی قابل تجزیه اند.

کاربرد در بسته بندی کاغذی

• طراحی بسته بندی قابل کمپوست: شرکت ها از مقوای بازیافتی و الیاف گیاهی استفاده می نمایند تا جعبه ها، اینسرت ها و سینی های پالپی را طوری طراحی نمایند که پس از مصرف همراه پسماند آلی وارد جریان کمپوست شوند و زباله دفنی را کاهش دهند.

• بسته بندی به عنوان خوراک کمپوست: کارتن نازک، جعبه های غلات، مقوای کاغذی و کاغذهای آغشته به مواد غذایی که قابل بازیافت معمولی نیستند، در بعضی سیستم ها به عنوان بخشی از خوراک کمپوست برای تنظیم نسبت کربن به نیتروژن استفاده می شوند.

• مزیت برندینگ سبز: بسته بندی با برچسب قابل کمپوست (کمپوست صنعتی یا خانگی) به عنوان مزیت رقابتی برای برندها مطرح است، چون به کاهش پلاستیک، تقویت بازیافت آلی و اقتصاد چرخشی یاری می نماید

الزامات چاپ روی بسته بندی کمپوست پذیر

• جوهرهای سازگار با استاندارد کمپوست: برای اینکه یک بسته بندی چاپ شده طبق استانداردهایی مثل EN 13432 همچنان کمپوست پذیر محسوب گردد، همه اجزای آن (کاغذ/مقوا، چسب، جوهر) باید معیارهای زیست تخریب پذیری، تجزیه و عدم سمیت کمپوست را رعایت نمایند.

• محدودیت اندازه و نوع جوهر: در طراحی گرافیک، سطح چاپ شده، فرمولاسیون جوهر و عناصر بالقوه سمی مثل فلزات سنگین باید کنترل گردد تا هنگام کمپوست، روی کیفیت کود و سلامت خاک اثر منفی نگذارد.

• اهمیت گواهی مناسب برای کمپوست: معمولاً خود جوهر کمپوست پذیر نیست، اما باید دارای گواهی مناسب برای استفاده روی بسته بندی کمپوست پذیر باشد تا در مجموع، کل ساختار بسته بندی بتواند تأییدیه کمپوست بگیرد.

کمپوست خانگی چیست و چطور در خانه طلای سیاه بسازیم؟

بخش زیادی از زباله های روزانه ما در خانه، پوست میوه و سبزی، تفاله چای و قهوه و برگ های خشک گیاهان است؛ موادی که معمولاً بدون استفاده راهی سطل زباله می شوند. با کمپوست سازی خانگی می توان همین پسماندها را به یک کود آلی بسیار غنی تبدیل کرد که هم به رشد بهتر گیاهان یاری می نماید و هم به کاهش زباله و آلودگی محیط زیست.nrdc

کمپوست خانگی دقیقا چیست؟

کمپوست، محصول تجزیه کنترل شده مواد آلی است؛ یعنی به جامانده های گیاهی و غذایی در حضور هوا و رطوبت مناسب به تدریج به وسیله میکروارگانیسم ها و جانداران ریز به ماده ای شبیه خاک تیره و مغذی تبدیل می شوند. این ماده سرشار از مواد غذایی مورد احتیاج گیاهان است و ساختار خاک را بهبود می دهد.

در واقع کمپوست سازی خانگی یعنی مدیریت همین فرایند طبیعی در مقیاس کوچک، داخل حیاط، بالکن یا حتی آشپزخانه، به طوری که تقریباً بدون بو و آلودگی انجام گردد.

چرا کمپوست خانگی برای ما و محیط زیست مهم است؟

کاهش حجم زباله شهری: وقتی زباله های آلی را جدا و کمپوست می کنیم، فشار روی سیستم جمع آوری و دفن زباله کمتر می گردد.

کاهش گازهای گلخانه ای: مواد آلی در مراکز دفن، در شرایط بدون اکسیژن تجزیه می شوند و گاز متان فراوری می نمایند؛ کمپوست سازی هوازی این مشکل را تا حد زیادی حذف می نماید.

بهبود کیفیت خاک و رشد گیاهان: اضافه نمودن کمپوست به خاک، ظرفیت نگهداری آب، تهویه و حاصلخیزی آن را افزایش می دهد و احتیاج به کود شیمیایی را کاهش می دهد.

چه انواعی از کمپوست خانگی وجود دارد؟

برای خانه و آپارتمان می توان از چند روش رایج استفاده کرد:

کمپوست سرد (غیبرطرفال): فقط مواد آلی را در یک سطل یا محوطه جمع می کنید و به تدریج روی آن ها را با مواد خشک می پوشانید؛ سرعت کم است اما کار و رسیدگی زیادی نمی خواهد.

کمپوست گرم (فعال): با تنظیم نسبت مواد سبز و قهوه ای، تأمین رطوبت و هوادهی منظم، دمای توده بالا می رود و تجزیه در چند هفته تا چند ماه انجام می گردد.

ورمی کمپوست (با استفاده از کرم): در این روش از کرم های مخصوص در یک سطل یا جعبه استفاده می گردد که پسماندها را به کود بسیار غنی و تقریباً بدون بو تبدیل می نمایند؛ برای آپارتمان بسیار مناسب است.

مواد مناسب و نامناسب برای کمپوست

برای یک کمپوست سالم، ترکیب مواد سبز و قهوه ای بسیار مهم است.

مواد سبز (منبع نیتروژن): پوست و به جامانده میوه و سبزی، تفاله چای و قهوه، چمن تازه، به جای مانده خام سبزیجات.

مواد قهوه ای (منبع کربن): برگ خشک، ساقه و شاخه خرد شده، کاغذ و مقوا خرد شده بدون روکش براق، خاک اره و تراشه چوب طبیعی.

در مقابل، بعضی مواد برای سیستم خانگی مناسب نیستند:

• گوشت، استخوان، لبنیات و چربی زیاد که باعث بو، حشرات و احتمال آلودگی می شوند.
• فضولات حیوانات خانگی به علت احتمال وجود انگل ها و باکتری های بیماری زا.
• پلاستیک، فلز، شیشه و کاغذهای رنگی یا براق که تجزیه نمی شوند یا ممکن است مواد مضر وارد خاک نمایند.

گام های ساده برای آغاز کمپوست در خانه

انتخاب مکان و ظرف مناسب

یک سطل درب دار، مخزن آماده کمپوست یا یک محوطه کوچک در گوشه حیاط می تواند نقطه آغاز شما باشد؛ برای آپارتمان می توان از سطل های مخصوص یا ورمی کمپوست استفاده کرد.

آماده سازی بستر اولیه

کف ظرف را با لایه ای از مواد قهوه ای مثل برگ خشک یا کاغذ خرد شده بپوشانید تا هم تهویه بهتر گردد و هم از جمع شدن بیش از حد رطوبت جلوگیری گردد.

افزودن پسماندها به صورت لایه ای

هر بار که پوست میوه و سبزی یا ضایعات سبز اضافه می کنید، روی آن ها یک لایه مواد قهوه ای بریزید تا تعادل نسبی حفظ شده و بو و مگس کنترل گردد.

کنترل رطوبت و هوا

کمپوست باید شبیه یک اسفنج نم دار باشد؛ اگر خیلی خشک شد، کمی آب یا مواد مرطوب اضافه کنید و اگر خیلی خیس بود، مواد قهوه ای خشک بیشتری اضافه کنید. هوادهی با زیر و رو کردن دوره ای، سرعت تجزیه را بالا می برد و بوی نامطبوع را کاهش می دهد.

صبر کردن تا رسیدن به طلای سیاه

بسته به روش، نوع مواد و رسیدگی، بین چند ماه تا حدود یک سال طول می کشد تا مواد به کمپوست تیره، یکدست و خوش بو تبدیل شوند که برای مصرف آماده است.

استفاده از کمپوست در گلدان و باغچه

وقتی کمپوست شما آماده شد، می توانید آن را به شکل های مختلف بهره ببرید:

• به عنوان مالچ روی سطح خاک گلدان ها و باغچه، برای حفظ رطوبت و تغذیه تدریجی گیاه.
• مخلوط کردن با خاک گلدان یا بستر کاشت سبزیجات برای بهبود ساختار و حاصلخیزی خاک.
• پخش کردن در پای درختان و فضای سبز برای یاری به رشد بهتر و کاهش احتیاج به کود شیمیایی.

اگر خواستی، می توان بخش های این متن را با کیوردهای مدنظرت برای سئو (مثلاً کمپوست خانگی در آپارتمان، آموزش کمپوست در خانه و …) ریزتنظیم و تیترهای بیشتری مثل اشتباهات رایج در کمپوست سازی خانگی یا برطرف بوی بد کمپوست هم به آن اضافه نمود.

منابع :

1. https://www.nrdc.org/stories/composting-101#types
2. https://www.nrdc.org/stories/composting-101#benefits
3. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0960852404003566
4. https://made-with-regen.ca/blog/compostable-packaging-material/
5. https://www.pjoes.com/pdf-83614-31989?filename=Managing+Paper+and+Pulp.pdf
6. https://www.wastenotcompost.com/blogs/what-to-know-about-composting-paper
7. https://grist.org/wp-content/uploads/2011/12/fact.pdf
8. https://www.ncasi.org/wp-content/uploads/2019/02/NCASI-Composting-Briefing-Note-Sept-2018.pdf
9. https://www.qwarzo.com/en/what-does-compostable-packaging-mean-definition-benefits-and-differences-from-biodegradable-packaging/
10. https://www.quimovil.com/wp-content/uploads/2019/07/REQUIREMENTS-FOR-PRINTING-INKS-USED-IN-COMPOSTABLE-PACKAGING-6.pdf
11. https://www.nrdc.org/stories/composting-101#benefits
12. https://www.wormgear.com/benefits-of-composting-paper-products/
13. https://www.domino-printing.com/en/blog/2022/compostable-plastic-packaging