درمان حالت تهوع ناشی از پرخوری در خانه - زنگ قلاب بافی

چرا پرخوری باعث تهوع می گردد؟

وقتی بیش از حد احتیاج بدن غذا می خوریم، دستگاه گوارش برای پردازش این حجم از غذا تحت فشار قرار می گیرد. معده، که ظرفیت محدودی دارد، کوشش می نماید تمام غذایی را که وارد آن شده هضم کند. اما زمانی که فضای معده بیش از اندازه پر گردد، فشار به عضلات معده و دریچه های آن وارد شده و این می تواند احساس ناخوشایند تهوع را ایجاد کند. در ادامه، بعضی از دلایل اصلی حالت تهوع ناشی از پرخوری را آنالیز می کنیم:

انبساط بیش از حد معده: معده انسان طراحی شده تا اندازه معینی از غذا و مایعات را تحمل کند. این ارگان قابل انبساط قابلیت تنظیم حجم بر اساس اندازه ورودی را دارد، اما تنها تا حد مشخصی. زمانی که غذا یا مایعات بیش از ظرفیت طبیعی وارد معده شوند، دیواره های آن به شکل غیرعادی کشیده می شوند. این کشش غیرعادی به تدریج مسائلی در عملکرد معده و سایر بخش های دستگاه گوارش ایجاد می نماید. از جمله این مسائل، تهوع و احساس عدم راحتی در قسمت بالای شکم است که اغلب پس از پرخوری بروز می نماید. هنگامی که حجم معده بیش از حد افزایش پیدا می نماید، فعل و انفعالات گوناگونی در بدن رخ می دهد که می تواند منجر به حالت تهوع گردد.

فعال شدن عصب واگوس (Vagus): عصب واگوس یکی از مهم ترین و پیچیده ترین اعصاب بدن است که نقش حیاتی در ارتباط بین دستگاه گوارش، قلب، ریه ها و مغز ایفا می نماید. عملکرد این عصب در شرایط مختلف می تواند تاثیرات گسترده ای بر سلامت جسمی و روانی انسان داشته باشد. یکی از شایع ترین تاثیرات فعال شدن عصب واگوس، ایجاد حالت تهوع و احساس ناخوشایند در معده است. عصب واگوس، که به نام عصب جمجمه ای شماره 10 نیز شناخته می گردد، یکی از طولانی ترین عصب های بدن است که از مغز شروع شده و تا شکم امتداد می یابد. این عصب وظیفه انتقال پیغام های عصبی بین مغز و اندام های مختلف از جمله معده، روده ها، قلب و ریه ها را بر عهده دارد. تحریک بیش از حد یا فعال شدن غیرعادی عصب واگوس می تواند علائم مختلفی را در بدن ایجاد کند که یکی از رایج ترین آن ها تهوع است. تهوع ناشی از فعالیت واگوس معمولاً به علت ارتباط مستقیم این عصب با معده و سیستم گوارش اتفاق میفتد. عصب واگوس پیغام های مربوط به احساس پر شدن معده، هضم غذا و فشار وارده به معده را به مغز ارسال می نماید. زمانی که معده بیش از حد کشیده یا تحت فشار قرار گیرد (به ویژه در موارد پرخوری)، این پیغام ها ممکن است باعث تحریک مغز شده و احساس تهوع ایجاد نمایند.

جریان برگشتی اسید معده (ریفلاکس): جریان برگشتی اسید معده، که به طور رایج به نام ریفلاکس معده شناخته می گردد، یکی از مسائل شایع گوارشی است که می تواند تاثیرات ناخوشایندی مانند تهوع، سوزش معده و احساس سنگینی در قفسه سینه ایجاد کند. این مشکل گوارشی معمولاً زمانی رخ می دهد که محتویات معده، از جمله اسید معده، به سمت مری جریان پیدا کند. ریفلاکس معده یک شرایط گوارشی است که زمانی رخ می دهد که دریچه پایینی مری، موسوم به اسفَنکتِر تحتانی مری نتواند به درستی بسته گردد. در حالت طبیعی، این دریچه باز و بسته شدن را کنترل می نماید تا مانع از برگشت محتویات معده به مری گردد. اما زمانی که این عملکرد دچار اختلال گردد، اسید معده به مری برگشته و باعث بروز علائمی چون سوزش سر دل، سنگینی در قفسه سینه و تهوع می گردد.

هضم سخت غذاهای چرب یا سنگین: غذاهای چرب و سنگین به علت کالری بالایی که دارند و احساس سیری طولانی تری که ایجاد می نمایند، برای بسیاری افراد مجذوب کننده هستند. اما این نوع غذاها به همان اندازه که لذیذ هستند، می توانند فرآیند هضم را با سختی همراه نمایند و پیغامدهای ناخوشایندی مثل احساس نفخ، سنگینی معده و تهوع ایجاد نمایند. غذاهای چرب و سنگین باعث می شوند معده برای مدت طولانی تری درگیر تجزیه مواد غذایی باشد. این سنگینی می تواند پیغام هایی به مغز ارسال کند که باعث احساس ناراحتی و تهوع شوند. مصرف غذاهای سنگین و چرب می تواند باعث تحریک معده برای فراوری بیشتر اسید گردد تا مواد غذایی سریع تر تجزیه شوند. این حالت ممکن است منجر به برگشت اسید به مری و ایجاد ریفلاکس معده و تهوع گردد. اگر کبد و کیسه صفرا نتوانند به درستی صفرا را فراوری و ترشح نمایند، چربی ها به طور کامل هضم نمی شوند و باعث ناراحتی گوارشی و تهوع خواهند شد.

فعالیت بیش از حد هورمون های گوارشی: عملکرد سالم دستگاه گوارش تا حد زیادی به ترشح و تعادل هورمون های گوارشی وابسته است. این هورمون ها وظایف متعددی در بدن بر عهده دارند، از جمله تحریک فراوری اسید معده، تنظیم تخلیه معده و کنترل هضم و جذب مواد غذایی. اما گاهی اوقات، این هورمون ها بیش از حد فعال می شوند و باعث ایجاد مسائلی از جمله تهوع می شوند که می تواند تجربه ای ناخوشایند و نگران نماینده باشد. هورمون های گوارشی موادی شیمیایی هستند که به وسیله سلول های خاصی در دستگاه گوارش (مانند معده، روده کوچک و لوزالمعده) ترشح می شوند و نقش مهمی در هماهنگی و تنظیم فرایندهای گوارشی دارند. تعادل این هورمون ها برای عملکرد هماهنگ معده و روده حیاتی است، اما زمانی که این تعادل بهم بخورد یا هورمون ها به صورت غیرطبیعی بیش فعال شوند، فرایند گوارش با اختلال روبرو می گردد. هورمون هایی که عملکرد گوارش را تنظیم می نمایند، به وسیله سیستم عصبی مرکزی و محیطی با مغز ارتباط دارند. افزایش فعالیت این هورمون ها می تواند تعادل پیغام های ارسالی بین دستگاه گوارش و مغز را مختل نموده و حالت تهوع ایجاد کند

خواندنی ها

دلایل حالت تهوع در ماشین

چگونه از تهوع ناشی از پرخوری جلوگیری کنیم؟

اگرچه پرهیز از پرخوری ساده ترین راه جلوگیری از تهوع است، اما همواره رعایت آن ممکن نیست. گاهی به علت خوشمزه بودن غذا، احساس گرسنگی زیاد یا دعوت هایی که خلاف برنامه غذایی مان هستند، مقادیر زیادی غذا می خوریم. با این حال، می توان با رعایت چند راه حل ساده زیر، از بروز حالت تهوع جلوگیری کرد:

• آهسته غذا بخورید: سرعت غذا خوردن نقش مهمی در جلوگیری از پرخوری دارد. مغز ما حدود 20 دقیقه زمان احتیاج دارد تا پیغام سیری را دریافت کند. بنابراین، اگر آهسته غذا بخورید، احتمال اینکه قبل از پر شدن معده احساس سیری کنید، بیشتر می گردد.
• به سیگنال های بدن گوش دهید: بدن معمولاً قبل از پر شدن کامل معده، سیگنال های سیری ارسال می نماید. یاد بگیرید به این سیگنال ها توجه کنید و غذا خوردن را متوقف کنید.
• حجم وعده ها را کاهش دهید: به جای مصرف یک وعده بزرگ، وعده های کوچک و متعددی در طول روز میل کنید. این رویکرد نه تنها به معده فشار کمتری وارد می نماید، بلکه یاری می نماید سیستم گوارش شما بهتر عمل کند.
• از مصرف غذاهای سنگین اجتناب کنید: غذاهای چرب، تند یا بسیار شیرین می توانند معده را تحریک نموده و احتمال بروز تهوع را افزایش دهند. سعی کنید رژیم غذایی متعادلی داشته باشید و از غذاهایی که معده تان را اذیت می نمایند، دوری کنید.
• آب کافی بنوشید: نوشیدن آب به هضم بهتر غذا یاری می نماید؛ اما مراقب باشید که از نوشیدن زیاد مایعات بلافاصله بعد از غذا پرهیز کنید زیرا ممکن است شرایط معده را بدتر کند.
• فعالیت سبک بعد از غذا داشته باشید: بعد از خوردن غذا، از دراز کشیدن یا خوابیدن بلافاصله خودداری کنید. کمی قدم زدن می تواند به هضم بهتر غذا و کاهش فشار وارده به معده یاری کند.

خواندنی ها

علت اینکه چرا همواره گرسنه هستید و پرخوری می کنید!

درمان خانگی حالت تهوع ناشی از پرخوری

درمان حالت تهوع در خانه احتیاجی به اقدام های پیچیده ندارد. با استفاده از روش های خانگی و رعایت نکات ساده، می توانید احساس بهتری داشته باشید و از این عارضه رهایی پیدا کنید. در ادامه برترین راه حلهای خانگی برای درمان تهوع ناشی از پرخوری آورده شده است:

1.آرام بنشینید یا در حالت مناسب قرار بگیرید

بعد از پرخوری، از خوابیدن یا دراز کشیدن بلافاصله پس از صرف غذا خودداری کنید. خوابیدن می تواند فشار بیشتری به معده وارد کند و اسید معده را به سمت مری راهنمایی کند که باعث تشدید تهوع خواهد شد. برترین حالت قرار گرفتن، نشستن آرام یا ایستادن است که به عملکرد بهتر معده و کاهش حس ناخوشایند یاری می نماید.

2.نفس عمیق و آرامش ذهنی

یکی از ساده ترین راه حلها برای کاهش تهوع، تنفس عمیق است. این تکنیک باعث آرامش دستگاه گوارش و کاهش تحریک عصب واگوس می گردد. برای این کار یک جای آرام پیدا کنید و در حالت نشسته یا ایستاده راحت قرار بگیرید. سپس به آرامی نفس عمیق بکشید، هوا را چند ثانیه در ریه ها نگه دارید و سپس آرام بازدم کنید. چند دقیقه تنفس عمیق می تواند حالت تهوع را کاهش دهد و به شما یاری کند احساس بهتری پیدا کنید.

3.مصرف دمنوش های گیاهی

گیاهان دارویی از گذشته تا امروز برای درمان مسائل گوارشی مورد استفاده قرار گرفته اند. دمنوش های زیر می توانند به کاهش تهوع ناشی از پرخوری یاری نمایند:

دمنوش زنجبیل

زنجبیل یکی از موثرترین مواد طبیعی برای درمان حالت تهوع است. این ماده با خاصیت ضدالتهابی خود به آرام شدن معده و کاهش تحریک عصب واگوس یاری می نماید. کمی زنجبیل تازه را در آب جوش بریزید و اجازه دهید 10 دقیقه دم بکشد و سپس آن را بنوشید.

دمنوش نعناع

نعناع با خاصیت آرام بخش خود می تواند عضلات دستگاه گوارش را تسکین دهد و به کاهش تهوع یاری کند. برای تهیه دمنوش نعناع، اندازهی برگ نعناع تازه یا خشک را به آب جوش اضافه کنید و پس از چند دقیقه آن را مصرف کنید.

دم نموده بابونه

بابونه نیز اثر تسکین دهنده بر سیستم گوارشی دارد و می تواند به آرام کردن معده پس از پرخوری یاری کند.

4.رساندن کمی مایعات به بدن

بعد از پرخوری، ممکن است احساس کنید نوشیدن مایعات حالت تهوع را افزایش می دهد، اما کمبود مایعات می تواند شرایط گوارشی را بدتر کند. نوشیدن جرعه های کوچک آب ولرم یا چای گیاهی می تواند معده را آرام کند و از کم آبی بدن جلوگیری کند. به یاد داشته باشید که از مصرف مایعات سرد خودداری کنید، زیرا می توانند تحریک معده را بیشتر نمایند.

5.کمی قدم بزنید یا حرکت کنید

پیاده روی سبک یکی از برترین راه های تسهیل هضم غذا و کاهش سنگینی معده است. البته به یاد داشته باشید که این پیاده روی باید بسیار آرام باشد و از فعالیت های شدید خودداری کنید. حرکت های سبک باعث می گردد معده بهتر عمل کند و فشار ناشی از پرخوری به مرور کاهش یابد.

6.استفاده از روغن های طبیعی و آروماتراپی

بوی بعضی گیاهان و روغن های طبیعی، مانند روغن نعناع یا روغن اسطوخودوس، می تواند حالت تهوع را کاهش دهد. چند قطره روغن نعناع یا اسطوخودوس را روی دستمالی کوچک بریزید و به آرامی آن را در نزدیکی بینی خود قرار دهید. این روش می تواند احساس آرامش و تسکین در معده تان ایجاد کند.

7.کمی غذاهای خشک مثل نان تست میل کنید

اگر تهوع دارید ولی معده تان هنوز سنگین است، اندازه کمی غذاهای خشک مثل نان تست، کراکر ساده یا بیسکوییت کم چرب بخورید. این غذاها به جذب اسید اضافی و آرام شدن معده یاری می نمایند.

8.پرهیز از فشار به معده

هنگام تهوع ناشی از پرخوری، از پوشیدن لباس های تنگ و ایجاد فشار اضافی روی شکم خودداری کنید. لباس های راحت و آزاد باعث کاهش فشار به معده و تسهیل هضم غذا می شوند.

9.استفاده از آبلیمو با عسل

ترکیب آبلیمو و عسل ممکن است در کاهش تهوع موثر باشد. این ترکیب ساده خاصیت قلیایی خفیفی را ایجاد می نماید که می تواند به تسکین تحریکات معده یاری کند. یک قاشق غذاخوری عسل را با یک قاشق کوچک آبلیمو در آب ولرم مخلوط کنید و آرام بنوشید.

خواندنی ها

حالت تهوع بعد از ورزش نشانه چیست؟

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

اگرچه حالت تهوع ناشی از پرخوری معمولاً کوتاه مدت و موقتی است، اما در بعضی موارد احتیاج به توجه بیشتر دارد. اگر علائم زیر را تجربه کردید، بهتر است با پزشک مشورت کنید:

• تکرار مکرر تهوع بعد از وعده های غذایی
• درد شدید شکم همراه با تهوع
• استفراغ مداوم یا خون در استفراغ
• کاهش وزن بی علت

خواندنی ها

راه حلهای ساده برای جلوگیری از پرخوری

سخن پایانی؛ حالت تهوع ناشی از پرخوری تجربه ای ناخوشایند است که می تواند لذت یک وعده غذایی خوب را از بین ببرد. اما با آگاهی از دلایل این مشکل و اتخاذ راه حلهای پیشگیرانه، می توانید این احساس ناخوشایند را به حداقل برسانید. یادمان باشد که بدن ما احتیاجمند مراقبت و توجه است. غذا خوردن هدفمند و با دقت به احتیاجهای واقعی بدن، نه تنها سلامت گوارش را بهبود می بخشد بلکه از بروز عوارضی مانند تهوع ناشی از پرخوری نیز جلوگیری می نماید.

منبع: clevelandclinic